Xác ướp thiếu nữ Inca mặc quần áo tẩm chu sa độc ở Chile

Chu sa đỏ trên quần áo của hai thiếu nữ Inca bị hiến tế hàng trăm năm trước có thể được dùng để ngăn những kẻ trộm mộ.

Hai thiếu nữ trong độ tuổi 9 - 18 được chôn theo nghi thức tôn quý nhất của người Inca ở phía bắc Chile cách đây khoảng 500 - 600 năm, theo Science Alert. Ngôi mộ của họ chứa đầy của cải nhưng quần áo họ mặc được nhuộm màu đỏ sẫm bôi bột chu sa độc. Đây là lần đầu tiên hợp chất màu đỏ rực tạo từ thủy ngân sunfit này xuất hiện ở một ngôi mộ trong vùng.

Xác ướp hơn 500 năm của thiếu nữ Inca bị hiến tế ở Cerro Esmeralda. (Ảnh: Science Alert).

Được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1976 ở Cerro Esmeralda, hai xác ướp thiếu nữ và cách chôn cất khác thường trong mộ họ đã trở thành chủ đề của nhiều nghiên cứu trong những năm qua. Nghiên cứu trước đây xác định hai thiếu nữ sống vào khoảng năm 1399 - 1475 là nạn nhân của capacocha hay Qhapaq Hucha, một nghi thức hiến tế. Tập tục này phát sinh ở Cusco, thủ đô của đế quốc Inca, cách nơi tìm thấy xác ướp hai thiếu nữ 1.200km, thường tiến hành với trẻ em, để kỷ niệm những sự kiện quan trọng trong đời của vua Inca, để ngăn chặn thảm họa tự nhiên hoặc nghi thức tôn giáo.

Dựa vào sự dồi dào và chất lượng của đồ mai táng chôn cùng hai thiếu nữ, các nhà nghiên cứu cho rằng hiến tế có ý nghĩa quan trọng. Theo Jorge Checura, nhà nghiên cứu đầu tiên mô tả ngôi mộ, hai thiếu nữ được đưa từ Cusco tới đây và chuyến đi kéo dài vài tháng.

Sự hiện diện của chu sa là một điều kỳ lạ khác. Checura cũng từng ghi chú có chất bột màu đỏ tươi trên quần áo của thiếu nữ và nhận định đó là chu sa. Tuy nhiên, ở miền bắc Chile, người dân chuộng sử dụng quặng sắt đỏ hơn bởi màu sắc và độ đục của nó.

Nghiên cứu mới do Đại học Tarapacá ở Chile tiến hành là phân tích hóa học và hiển vi đầu tiên về chu sa trong mộ. "Kết quả phân tích hóa học của chúng tôi chỉ ra chu sa có trong quần áo của xác ướp ở Cerro Esmeralda. Chất độc này là đồ mai táng đặc biệt và khá xa lạ ở miền bắc Chile", nhóm tác giả viết trong báo cáo đăng trên tạp chí Archaeometry số tháng 5.

Các nhà nghiên cứu chưa rõ lý do người Inca bôi chu sa lên quần áo của hai thiếu nữ. Ở các xã hội khác như Rome và Ethiopia cổ đại, chất này được dùng để bôi lên mặt và cơ thể. Tuy nhiên, da của hai thiếu nữ không dính màu. Theo giả thuyết của nhóm nghiên cứu, nếu người Inca biết độc tính của hợp chất này, nó có thể được tưới lên quần áo nhằm ngăn những kẻ trộm mộ, bởi hít bụi chu sa cũng gây nhiễm độc thủy ngân.