Sonar là gì? Ứng dụng và tác động của sonar đến sinh vật biển

Sonar là gì?

Sonar (viết tắt từ tiếng Anh: sound navigation and ranging) là một kỹ thuật sử dụng sự lan truyền âm thanh (thường là dưới nước) để tìm đường di chuyển, liên lạc hoặc phát hiện các đối tượng khác ở trên mặt, trong lòng nước hoặc dưới đáy nước, như cá, tàu bè, vật thể trôi nổi hoặc chìm trong bùn cát đáy.

Tiếng Việt còn dịch là sóng âm phản xạ bỏ lọt sonar chỉ nghe mà không chịu phát ra sóng để phản xạ.

Kỹ thuật sonar

Sonar có thể sử dụng như một phương tiện định vị bằng âm thanh Việc định vị âm trong không khí đã được sử dụng trước khi có radar Sonar có thể sử dụng trong không khí cho di chuyển của robot

Có hai loại sonar:

- Sonar chủ động: Dùng đầu phát (Transmitter) phát xung sóng, thường được gọi là một ping, và nghe tiếng vọng lại ở đầu thu. Có nhiều cách bố trí hình học các đầu phát và thu, cho ra cách thức định vị đối tượng khác nhau:

- Sonar thụ động: Lắng nghe mà không phát tín hiệu. Nó thường được sử dụng trong quân sự, mặc dù nó cũng được sử dụng trong các ứng dụng khoa học

Ví dụ để phát hiện cá trong nghiên cứu biển hoặc đánh cá, các vụ nổ mìn ở đảo, để nghe các vụ rung chấn hay phun trào đáy biển. Theo nghĩa rộng Sonar thụ động bao gồm các kỹ thuật phân tích liên quan đến âm thanh phát ra từ xa nhằm tới xác định vị trí và bản chất nguồn phát.

2. Ứng dụng

Ứng dụng quân sự

Sonar thụ động là phương tiện thu thập thông tin. Các tín hiệu được xử lý theo Lý thuyết phát hiện tín hiệu để lọc ra tín hiệu quan tâm, phát hiện mục tiêu.

Ứng dụng dân sự

- Dò tìm cá

- Đo sâu hồi âm

Ứng dụng khoa học

- Sonar quét sườn

- Làm bản đồ địa hình vùng nước

Sonar ứng dụng trong quân sự, dân sự và khoa học

2. Tác động của sonar đến sinh vật biển

Các nghiên cứu chỉ ra rằng sóng âm thanh của sonar chủ động phát ra có cường độ tập trung cao, nên tác động đến các sinh vật biển Biểu hiện rõ nhất là tác động lên họ cá voi cá heo là sinh vật dùng biosonar siêu âm để định vị, liên lạc với nhau, và để làm tê liệt con mồi. Sonar của con người làm chúng rối loạn, nhiều khi dẫn đến lạc đường mà chết.

Khi vấp phải sóng của sonar một số loài cá bị loạn hành vi hoặc bị choáng, giống như vấp phải biosonar của cá heo.